Page 14 - Boşnak Dünyası Gazetesi Nisan 2019

NİSAN 14
www.bosnakdunyasi.com 2019
Adnan Ertem katıldı. havaya uçuruldu. Sahası buldozerlerle kasıtlı olarak, PLANLI, ORGANİZE
Toplu mezarlar bulundu açıldı, gö- temizlendi adeta jiletle kazınmış gibi ve SİSTEMATİK bir biçimde yok et-
türülen tüm taşlar ortaya kondu. Eksik bu eserden tek bir iz bırakmadılar. tiler. Bu ulusun kültürüne ve var oldu-
olanlar taşlar Foça etrafındaki maden- Bosna Hersek'te Bosnalı Sırpların ğuna ilişkin tüm kanıtları silmek ama-
lerden tamamlandı. Orijinal Alaca Ca- kontrolündeki Banja Luka kentinde cıyla kasıtlı olarak bu varlıklara zarar
mii yapıldığında malzeme olarak Foça Bosna savaşı sırasında 16 cami yıkıldı. verdiler. Camilerin yıkımı Müslüman
etrafındaki madenler kullanılmıştı. Ve Ferhad Paşa Camii'nin 2001 yılın- kültür ve dininin her bir izini silmek,
aslına sadık kalındı. da tekrar yapımına başlandı. Temel Müslümanların varlığına ilişkin izle-
Konstrüksiyonun başındaki kişi atma töreni 7 Mayıs 2001’de düzen- ri ortadan kaldırmak için politika ve
Hayro Tanoviç idi. Tanoviç ”Biz 500 lendi. Temel atma töreninde 4000 uygulamanın varlığını açıkça ortaya
yıllık Türk minareleri yapıyoruz ve taş kadar aşırı görüşlü Sırp 300 kadar koyan delillerden biridir. Boşnaklara,
minarelerindeki taşlar %99 caminin Boşnağı taşlamış ve Boşnak Cazinli sivillere ve sivil topluma yönelik geniş
etrafındaki madenlerde bulunan taş- MURAT BADİÇ'in ölümüne neden ol- kapsamlı ve sistematik saldırıların ay-
7 Mayıs lardan yapılıyor. Alaca Camii’nin mi- muştu. Yaptıklarıyla utanç duymaları rılmaz bir parçası idi.
naresi için MILJEVINA madeninden gerekenler maalesef vandallığa devam Avrupa ve dünya mimarisinin us-
“Camiler Günü” yapılmış. Onu kullandık” dedi. ediyor. talık eserleri arasında sayılan Banja
Bosna Hersek İslam Birliği öncü- Luka'daki Ferhadiye Camii ile Fo-
7 Mayıs Bosna Hersek Devleti'n- Niçin 7 Mayıs? lüğünde Ferhadiye Camii, 2001 yılın- ça'daki Alaca Camii'nin dahil olduğu
de “Camiler Günü”. 7 Mayıs 2019 Salı dan bu yana aslına uygun bir biçimde camiler ve diğer kutsal yapılar haya-
günü Foça Alaca Camii açılışı yapıla- Bosna’daki savaş boyunca 1179 yeniden inşa edilmeye çalışıldı. Kay- ta tutunmak için bu unsurlara hayati
cak. cami Sırp ve Hırvatlar tarafından yı- nak yetersizliği nedeniyle durma nok- önem atfeden sağ kalan soykırım mağ-
Alaca Camii 1992 yılında Sırplar kıldı, zarar gördü. (Amra Hadzimuha- tasına gelen caminin inşa çalışmaları durları ile ulusun üzerinde çok ağır so-
tarafından dinamitlenerek yıkıldı. medoviç - Bosna Hersek Ulusal Anıt- TİKA'nın desteğiyle yeniden hızlandı nuçlar doğurmuştur.
Yıkılmakla kalmadı, buldozerler geti- ları Koruma Komisyonu üyesi) ve 2016 tarihine yetiştirildi. Yapımı 15 Savaşların, soykırımların tarihi,
rildi, tüm taşları kamyonlarla taşındı. Klasik dönem 16. yüzyıl Osman- yıl sürdü. Holokost ve soykırım araştırmala-
Taşlarını bulunmasın, yeniden yapı- lı mimarisinin özelliklerini yansıtan Yeniden yapım çalışmaları UNES- rı dersi veren Prof. Dr. İsmail Çekiç
mında kullanılmasın diye toplu me- iki sembol cami Ferhad Paşa Camii CO tarafından yakından takip edilen “Bosnalı Müslümanların yaşamla bağ-
zarlara soykırım kurbanları ile beraber ve Alaca Camii'nin hikayesi aynı. İki Ferhadiye Cami, Ulusal Anıtları Koru- larını yok etmek, travmaya uğratmak
gömüldü. Geriye çorak bir arazi, yer cami de dinamit ve bombalarla yıkıl- ma Komisyonu tarafından tescil edil- ve onları insanlıktan çıkarmak amacıyla
yer otlarla kaplı toprak kaldı. dıktan sonra buldozer ve kamyonlarla miş milli anıt niteliğine sahip olduğu dini yapıların yıkımı öylesine geniş çaplı
Alaca Camii Foça Cehotine nehri- bulundukları yerde hiçbir iz bırakıl- gibi UNESCO Dünya Mirası listesin- ve sistematik bir şekilde gerçekleştiril-
nin yanında, Osmanlı idaresinde gö- madan yok edildiler. Soykırımı kül- de. Ve yine yıkıldığı gün olan 7 Ma- di” demektedir.
revlerini tamamladıktan sonra mem- türkırımı ile (kultürosid) eksik bırak- yıs’ta kara bir mizah olarak cami 2016 Bosnalılar da yıkılan tüm tarihi
leketi Foça'ya dönen Hasan Nazir mak istemediler. Mostar Köprüsü’nü tarihinde yeniden açıldı. yapılarını özellikle camilerini yeniden
tarafından 1550-51 yıllarında yaptırıl- bombalayan ve yıkan Hırvatlardan Sırp kuvvetler Bosna Hersek yaparak Sırplara rağmen insanlıklarını
dı. Özellikle içinin güzelliği ve yapısı bu konuda geri kalamazlardı. Tüm bu Cumhuriyeti'nde Boşnakların ve Bos- koruduklarını, yapılanları unutmaya-
ile Osmanlı mimarisinin en güzel ör- yapılanlar Türkiye'nin Balkanlarda na Hersek Cumhuriyeti devletinin caklarını ve adaletin peşinde koşacak-
neklerinden biridir. niçin taraf olması gerektiğini, üçüncü tarihi, kutsal ve kültürel varlıklarını, larını göstermektedirler.
Foça şehri Alaca Camii'nin etra- bir ülke gibi davranamayacağını net
fında şekillenmiştir, buluşma merkezi olarak göstermektedir.
şehrin sembolüdür ve ruhudur. Alaca Ferhad Paşa Camii Bosna Her-
Camiisiz bir Foça düşünmek mümkün sek’in iki siyasi biriminden biri olan
değildir. Sırp Cumhuriyeti’nin fiili başkenti
UNESCO dünya mirası listesinde Banja luka’da bulunmaktadır.
olan her taşı ve duvarı ile evrensel Banja Luka’daki tarihi Ferhadiye
güzellikteki bu eseri, Alaca Camii'ni (Ferhad Paşa) Camii’nin yıkıldığı ve
yeniden yapmak şehri sakinlerine, Boşnaklar arasında büyük bir hüzne
Bosnalılara tekrar geri getirecek, et- yol açan bu olayın yaşandığı 7 Mayıs,
rafındaki caddeler, sokaklar hayat ve Bosna Hersek İslam Birliği (Diyanet
kültür yeniden canlanacak. İşleri Başkanlığı) tarafından ülkede
Bosna Hersek İslam Birliği, Tür- ”Camiler Günü” olarak ilan edilmiştir.
kiye Vakıflar Genel Müdürlüğü ile be- Bosna Sancak Beyi Ferhad Paşa
raber caminin yeniden inşasına karar tarafından 1579 yılında 30 bin altın ve-
verdikten sonra 30 Mayıs 2014 tari- rilerek yaptırılan ve Bosna Hersek’in
hinde ilk temel atıldı. Temel atma tö- Osmanlı dönemine ait en önemli tarihi
renine o dönem BİH Başkanlık Konse- kültürel eserlerinden Ferhadiye Camii,
yi Üyesi Bakir İzetbegoviç ve Türkiye 7 Mayıs 1993'te Sırp çetnikler tarafın-
Cumhuriyeti Vakıflar Genel Müdürü dan temellerine dinamit konularak Alaca Camii

Reklam Koordinatörü Hukuk Danışmanı
Asija Daciç Av. İsmet Bahadır
BOŞNAK DÜNYASI 0544 649 21 43 Dağıtım Sorumlusu

HABER VE KÜLTÜR GAZETESİ asija.dacic@bosnakdunyasi.com Ramazan Nuhoviç - 0553 713 20 34
YIL: 8 - SAYI: 44 - NİSAN 2019 FİYATI: 5 TL Grafik Tasarım
Ajans BDG İletişim
İmtiyaz Sahibi www.ajansbdg.com Yıldırım Mah. Ceberhan Sok. No: 24
Ajans BDG Bayrampaşa/İST.
Yayın Danışmanları
Genel Yayın Yönetmeni haber@bosnakdunyasi.com
Hüseyin Agoviç Dr. Salih Yener www.bosnakdunyasi.com
0532 730 01 80 Rıfat Ahmetoğlu Basım Yeri
Samet Öztürk
Doğan Prepol Karmen Matbaa / İSTANBUL